Volendam is een dorp gelegen in de gemeente Edam-Volendam, in de Nederlandse provincie Noord-Holland Geschiedenis Volendam heette oorspronkelijk Follendam. Oorspronkelijk kwam hier de IJe of E, waaraan de plaats Edam lag, in de Zuiderzee. In 1357 groeven de Edammers een kortere verbinding tussen het Purmermeer en de Zuiderzee. Daarna werd voor de oude haven van Edam een dam aangelegd en de oude haven werd dichtgemaakt; vandaar Follendam. Zo kreeg Edam een nieuwe haven, het Oorgat. Al snel vestigden zich hier boeren en vissers. Ook bleven sommige grondwerkers na de beëindiging van het graafwerk achter in het nieuwe ontstane dorp.

Tegenwoordig is Volendam een plaats met zo'n 22.000 inwoners. De toeristen komen van heinde en ver op zoek naar lang vergeten klederdracht en vissersboten. Daarnaast vinden ze ook souvenirwinkeltjes aan de haven en een boot die hen naar Marken kan brengen. En een bevolking die zich qua gebruiken onderscheidt van de rest van Nederland middels onder andere een kenmerkend dialect, het Volendams. Daarnaast is Volendam historisch gezien altijd een zeer rooms-katholiek dorp geweest in een verder veelal protestantse omgeving. In vroeger tijden was het dorp bekend omdat het het hoogste aantal Nederlandse missionarissen en priesterroepingen per vierkante kilometer kende. Door de secularisatie en ontkerkelijking loopt echter ook in Volendam het kerkbezoek terug. In de laatste jaren kwam echter wel een revival, zo berichtte De Groene Amsterdammer over de oplevende Maria-devotie rond de kapel van het beeld Onze Lieve Vrouw van het Water van de Rooms Katholieke Hille Kok

Media afspelen Het aansteken van een bos sterretjes in Café De Hemel heeft in de nieuwjaarsnacht van 2000 op 2001 in Volendam een zeer felle, kortdurende brand veroorzaakt. Het café was vol met jonge mensen. De sterretjes zorgden ervoor dat de kurkdroge kerstversiering die aan het plafond was bevestigd in brand vloog. Bij deze brand kwamen veertien jonge mensen om door vertrapping, zuurstofgebrek en zeer ernstige brandwonden. Ongeveer 180 personen raakten gewond, van wie velen ernstig. Enkele jongeren van buiten het café schoten anderen te hulp, waardoor zij zelf het leven verloren. Jonge mensen zijn voor het leven verminkt en gehandicapt door de ernstige brandwonden in het gezicht en op de rest van het lichaam. Er waren zoveel gewonden dat de capaciteit van de brandwondencentra in Beverwijk, Groningen en Rotterdam te klein was. Daarom werden velen in het buitenland verpleegd, onder andere in Leuven en Brussel.

Politiek Volendam was tot aan de Europese Verkiezingen van 2009 een CDA-bolwerk. Tijdens deze verkiezingen werd de PVV de grootste partij in het dorp en had het zelfs het hoogste percentage PVV-stemmers van Nederland. Dit is vooral opmerkelijk vergeleken met de rest van Noord-Holland. Dit is inmiddels achterhaald. Ook tijdens daaropvolgende verkiezingen van 2010 en 2011 was de PVV in Volendam de grootste partij. De partij heeft echter geen vertegenwoordiging in de gemeenteraad van de gemeente Edam-Volendam. In deze gemeenteraad zetelt wel de lokale partij Lijst Kras, die de grootste partij is van de gemeente Edam-Volendam.

Muziek Volendam is een van de laatste plaatsen in Nederland waar verschillende oude volksliedtradities bewaard bleven: terwijl de volksliederen die men elders zong in majeur stonden en jong waren (vermoedelijk niet ouder dan de negentiende eeuw), kon men hier halverwege de twintigste eeuw nog liederen in mineur optekenen. Bovendien kenmerkte het Volendammer volkslied zich door de vele versieringen; deze manier van voordragen werd mooi zingen genoemd. Canyon en Stampvast brachten elk een versie van Mooi Volendam uit op een single (in 1981 en 1987) en De Dekkerband het nummer Volendammer volkslied (in 1985). Beide zijn niet het officiële volkslied.